რამდენიმე კვირაში აღდგომის მარხვა დაიწყება. საამისოდ კი ყველა მორწმუნე ადამიანი შეძლებისდაგვარად უნდა მოემზადოს. აღდგომის მარხვა ყველაზე მძიმე და რთულია. ეს მარხვა გონებრივად, სულიერად და ხორციელად უნდა დავიცვათ. როგორ უნდა მოიქცნენ ქრისტიანები, რომ ამ მნიშვნელოვან პერიოდს ღირსეულად, მართებულად შეხვდნენ და ასევე გაატარონ, ამ საკითხებს წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ეკლესიის დეკანოზი, მამა გიორგი (სხირტლაძე) განგვიმარტავს.
– მამაო, აღდგომის მარხვა ახლოვდება. როგორ უნდა დავიცვათ დიდმარხვა და საჭიროა თუ არა მარხვის შენახვაზე კურთხევის აღება?
– აღდგომის მარხვა არის დროის ის მონაკვეთი, როდესაც უნდა დავკავდეთ სულის მაცხონებელი საქმით. მარხვა ჩვენს ცოდვებზე დაფიქრების კარგი პერიოდია. როცა უფალმა ადამიანი შექმნა, ერთ–ერთი პირველი მცნება მარხვის შენახვა იყო. დიდი მარხვიდან განსაკუთრებით გამოირჩევა პირველი და ბოლო კვირა. შესაბამისად, განსაკუთრებული პასუხისმგებლობით უნდა დავიცვათ ეს დღეები. პირველ კვირას ყოველდღე უნდა ვიაროთ ტაძარში, დავესწროთ მსახურებას თავიდან ბოლომდე. უნდა განვაგდოთ სიზარმაცე, სხვადასხვა ხელისშემშლელი მიზეზები დავივიწყოთ. ამ დროს წესრიგი გვმართებს. კულმინაციური და მთავარი მომენტი არის ევქარისტია, ანუ ქრისტეს სისხლისა და ხორცის მიღება. კარგი იქნება, თუ მორწმუნენი მარხვის პირველი კვირის შაბათს ან კვირას ეზიარებიან.
მარხვა არ ნიშნავს ხორცეულზე უარის თქმას. ამ თემაზე ადრეც გვქონია საუბარი და კიდევ ერთხელ მინდა ვთქვა, რომ მარხვა არ არის დიეტა. აჯობებს, ადამიანმა ხორციელი მარხვა არ შეინახოს და სულიერად დაიცვას, ვიდრე საკვები არ ჭამოს, მაგრამ თავში ბოროტი, ბილწი და გარყვნილი აზრები უტრიალებდეს ან საშინელებებს აკეთებდეს. მარხვა არ არის მხოლოდ წიწიბურასა და კომბოსტოს მიღება. მარხვის მთავარი ნაწილი სულიერი მარხვაა, ხორციელი კი მას ეხმარება. შევეცადოთ, რომ სულიერადაც ვიმარხულოთ და ხორციელადაც. სამარხვო საკვების მიღების დროსაც ზომიერება გვმართებს. პირველი კვირის ხუთი დღე უზეთო მარხვაა, შაბათ–კვირას კი ზეთი შეიძლება.
– ადამიანები, რომლებსაც მარხვის შენახვა არ შეუძლიათ, როგორ უნდა მოიქცნენ?
– ადამიანები, რომლებსაც მარხვის შენახვა რაიმე მიზეზის გამო არ შეუძლიათ, უნდა მივიდნენ თავიანთ მოძღვრებთან და კურთხევა აიღონ, თუ მარხვას ვერ ინახავენ. არც ღმერთი და არც ეკლესია ადამიანს არ აძალებს მარხვის შენახვას. უბრალოდ ყველა ქრისტიანმა უნდა იცოდეს, რა მნიშვნელობა აქვს მას, რატომ ვიცავთ და რა უნდა ვაკეთოთ ამ დროს.
ვისაც ხორციელი მარხვა არ შეუძლია და ძირითადად ესენი არიან სნეულები და ღრმად მოხუცებულები, მათ ეკლესია კურთხევას აძლევს, რომ რძის ნაწარმი მიიღონ. თუკი საჭიროებაა ხორცის მიღების, ამის უფლებაც ეძლევათ. ხორციელი მარხვა ასევე არ სჭირდებათ ფეხმძიმე ქალებს. მათი რეჟიმი ისე უნდა განვსაზღვროთ, რომ ხორცისაგან განტვირთვის დღეები იყოს ოთხშაბათი და პარასკევი.
სწორედ მარხვაა აუცილებელი პირობა იმისა, რომ ჩვენ შევძლოთ ვნებებზე მაღლა დადგომა და სიყვარულით შევეხმიანოთ უფალს.
– ყველიერის კვირაზეც გვითხარით, როგორ უნდა გავატაროთ ის?
– მარხვის დაწყებას წინ უძღვის ბოლო კვირა – შვიდეული ყველიერისა, ანუ ყველიერის კვირა. ამ დღეებში მორწმუნე უნდა მოემზადოს მომავალი მარხვისთვის, მკაცრი სულიერი შრომისათვის. ადამიანებს რომ ეს გადასვლა გაუადვილდეთ, სწორედ ამიტომ ეკლესია ეტაპობრივად ახდენს სხვადასხვა დავალებების შეთავაზებას მრევლისთვის. ყველიერის კვირა სულიერი სამზადისია დიდი მარხვის დაწყებამდე, ამ კვირის შემდეგ უკვე დიდი მარხვა იწყება.
მართლმადიდებელი ეკლესიის უძველესი ჩვეულებისამებრ, ყველიერის კვირას ქრისტიანები ერთმანეთს სთხოვენ შენდობას. ამიტომ ამ დღეს შენდობის კვირაც ეწოდება. ეს არის დღე ღვთისგან ნაკურთხი, როცა ადამიანი იმაზე უნდა დაფიქრდეს, ვის აწყენინა, გული ვის ატკინა. ამ დღეს იმის გამოძიება კი არ უნდა დავიწყოთ, თუ ვინ იყო დამნაშავე, არამედ ჩვენი, როგორც ქრისტიანის, სახე უნდა ვაჩვენოთ და ჩვენზე განაწყენებულ ადამიანებს პატიება უნდა ვთხოვოთ. შენდობის დღეს მოძღვარი მრევლს სთხოვს შენდობას, მრევლი – მოძღვარს, მორწმუნეები – ერთმანეთს. ოღონდ ეს თხოვნა და შენდობა წრფელი გულით ნათქვამი უნდა იყოს და არა – მხოლოდ სიტყვებით.
ჩვენ ვიცით, რომ მარხვა სულისათვის ცუდი და ავი მოქმედებებისგან თავის შეკავებასაც გულისხმობს. ყველიერის კვირა მარხვის დასაწყისი და შესამზადებელი პერიოდია. ამიტომ ყოველი მორწმუნე ინდივიდუალურად წყვეტს, რა სახით მოემზადოს დიდი მარხვისთვის.
– არის თუ არა ცოდვა დიდმარხვის დღეებში ფიზიკური შრომა?
– დიდმარხვის დღეები ბრწყინვალე აღდგომისათვის მომზადების დროა და არა – მუშაობაზე უარის თქმისა. ამიტომ მარხვაში ფიზიკური ან გონებრივი შრომა, რა თქმა უნდა, ცოდვა არ არის. ადამიანმა შრომით და თავისი ოფლით უნდა ირჩინოს თავი, ამიტომ ეკლესია ადამიანს შრომას არასდროს უშლის, თუმცა კვირას ყოველთვის უნდა მოერიდოს საქმეების კეთებას. უქმეა აგრეთვე დიდმარხვის ბოლო კვირა – ვნების შვიდეული. ეს ის კვირაა, როცა უფალი შეიპყრეს და ჯვარს აცვეს. ამ კვირის ყოველი დღე დატვირთულია სინანულით უფლის ვნების გამო. სასურველია, ქრისტიანმა ამ დღეებში ეკლესიაში წირვა–ლოცვაზე იაროს და ეს დრო სინანულში გაატაროს. ამ პერიოდში სამუშაო, რომელიც სასიცოცხლოდ არ არის აუცილებელი და მისი გაკეთება სხვა დროსაც შეიძლება, არ უნდა შეასრულოს. გამოუვალ სიტუაციაში კი შესაძლებელია იშრომოს, ოღონდ მოძღვრისგან კურთხევა უნდა აიღოს.
ყველა წმინდა მამა ერთხმად აღიარებს, რომ მორწმუნე ქრისტიანი დიდი ხნით არ უნდა მოაკლდეს წმინდა ზიარებას. განსაკუთრებით მარხვის პერიოდში არ უნდა დააყოვნოს უფლის სისხლისა და ხორცის მიღება. ყველაფერს თქვენი მოძღვრის კურთხევის მიხედვით უნდა აკეთებდეთ. ზოგადად დიდი მარხვის პერიოდი მონანიებისაა. უფალმა თვითონვე მოგვცა მიწაც და შრომის უნარიც და ის არ მოითხოვს ადამიანებისგან, ასეთ ხანგრძლივ პერიოდში შრომა შეწყვიტონ.
– მარხვაში ქორწილის გადახდა რამდენად მართებულია?
– მარხვაში ჯვრისწერა არ აღესრულება. ეკლესია მარხვაში ქორწილს არ უშვებს, ვინაიდან ეს პერიოდი არის სულიერი მომზადების, სინანულის, ცოდვების გაცნობიერების, აღსარების, ზიარების. ამ დროს ადამიანი მთლიანად სულიერ ცხოვრებაზე უნდა იყოს გადართული. შესაბამისად, იმ პერიოდში, როცა მარხვაა, აჯობებს, წყვილმა ჯვარი არ დაიწეროს, დაელოდოს, როდის იქნება ხსნილი და შემდეგ გაბედნიერდეს. როცა ადამიანი შეგნებულად უშვებს ამ შეცდომას, მან იცის, რომ მარხვაში ქოწინება არ არის მართებული და მაინც ქორწინდება, ეს ცოდვას უფრო ამძიმებს. ცოდვაა, როცა შეგნებულად აკეთებს ღვთისათვის საწყენ საქციელს. საეკლესიო კანონიკის მიხედვით, ცოლქმრული ურთიერთობა არ შეიძლება დიდმარხვის პირველ და ბოლო კვირას, ზიარების წინა დღეებში და ასევე შაბათის ღამეს. დანარჩენ დღეებში ცოლ–ქმარს ურთიერთშეთანხმებით შეუძლიათ სურვილისამებრ მოიქცნენ. როცა მსგავსი რამ ხდება და ადამიანი ინანიებს გულით, ღმერთი თავისი გულმოწყალებით ამ საქციელს მიუტევებს. როცა ადამიანი აცნობიერებს თავის ქმედებას და წუხს, ღმერთი აძლევს საშუალებას, ცოდვა აღსარების სახით მოინანიოს.
ასევე, საეკლესიო კანონიკით, გარდა სამარხვო დღეებისა, ჯვრისწერა არ აღესრულება აღდგომის მარხვის შემდგომ ერთი კვირა – ბრწყინვალე შვიდეულსა და შობის მარხვის მომდევნო კვირაში.
ანა ნოდია