"მოიღვაწე ღვაწლი იგი კეთილი (1 ტიმ. 6,12), რამეთუ ხშირად მომხდარა, რომ ერთი საათის შრომას სამოთხე მოუპოვებია და პირიქით, დაუდევრობის გამო ერთ საათში დაუკარგავთ იგი", – გვასწავლის წმინდა ნიკოდიმოს მთაწმინდელი. სიზარმაცის ცოდვაში ადამიანს ამპარტავნება აგდებს. აუცილებელია ქრისტიანი ადამიანი შეეჩვიოს დღის დაგეგმვას, ღამით ძილს და დილით ადგომას, ლოცვას, შრომას. ეშმაკი მრავალ საცდურს პოულობს ადამიანებისათვის, რომ ეს ყველაფერი მეორეხარისხოვანი გახდეს. ქრისტიანმა უნდა გააცნობიეროს, რომ წუთისოფელში სულის საცხონებლად მოვიდა და არა – დროის გასატარებლად. ამ თემაზე წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ტაძრის დეკანოზი, მამა გიორგი (სხირტლაძე) გვესაუბრება. 

– მამა გიორგი, რა არის სიზარმაცის, როგორც ცოდვის, არსი? 

– წმინდა ანტონი დიდი გვეუბნება: "განუწყვეტლივ მღვიძარე იყავ სულით, რათა მცონარება არ დაგეუფლოს და გულმოდგინებას არ მოაკლდე", ხოლო ეფრემ ასური ასე გვასწავლის, რომ "ამ ხანმოკლე სიცოცხლეში შრომა უნდა შეიყვაროს ადამიანმა, რათა საუკუნოდ განისვენოს". 

ამ ორი დარიგების გარდა, კიდევ არაერთი რჩევა გვაქვს წმინდა მამებისგან სწორედაც სიზარმაცესთან დაკავშირებით. ვინაიდან წმინდა მამებმა ბევრგან თქვეს თავიანთ ნაწერებსა თუ ცხოვრების განმავლობაში ამ ცოდვის შესახებ, ესე იგი ეს ყურადსაღებია მორწმუნეთათვის. თუკი ერთხელ დაიგემოვნა ადამიანმა უსაქმურობა, რა თქმა უნდა, შეუყვარდება კიდეც ასე ცხოვრება. მცონარებაში ჩავარდნა და უსაქმურობის ვნება იმდენად ადვილად ეუფლება ადამიანს, რომ ვეღარ იგებს, როგორი უმსგავსო და დამღუპველია იგი მისთვის. 

ადამიანს, რომელიც წუთისოფელში მოევლინა იმის გამო, რომ სულის ცხონებაზე იზრუნოს, მცონარება არ ეპატიება. სიზარმაცის ერთ–ერთი დასაბამი, საფუძველი ადამიანის ამპარტავნული ხასიათია. ამიტომ თითოეულ ვნებასთან, მათ შორის სიზარმაცესთან, ბრძოლისას, უნდა დავეფუძნოთ სიმდაბლეს, დავიმდაბლოთ თავი, ჭეშმარიტი სარწმუნოებითი თვალით შევხედოთ ჩვენს მდგომარეობას, რათა ჩვენში აღიძრას ღვთის დიდებულების განცდა, მისდამი მადლიერება ყველაფრისათვის. 

როცა ადამიანი სიზარმაცეს ეჩვევა, ძნელია შემდეგ გააკეთოს საქმე, იმუშაოს, ისწავლოს, ილოცოს. სიზარმაცის დაძლევა რთული პროცესია, მაგრამ აუცილებლად მიიღწევა. საამისოდ ადამიანმა თავის თავზე უნდა იმუშაოს. სანამ საკუთარ თავზე მუშაობას დავიწყებთ, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, საკუთარ თავში თუ აღმოვაჩენთ, რომ განსაკუთრებულად გვებრძვის სიზარმაცე. გარდა იმისა, რომ ადამიანმა თავმდაბლობა უნდა ისწავლოს, ასევე ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია, ყველა დღის დაგეგმვა და რეჟიმი. ღვთისგან დადგენილია, რომ ღამე უნდა გვეძინოს, დღისით კი ვიმუშაოთ. ხშირად ადამიანებს დღე–ღამეც აქვთ არეული, რაც მოთენთვას, გაბრუებას იწვევს. ზარმაცი ადამიანი ურჩობის მდგომარეობაში იმყოფება. 

– როცა გვეზარება ლოცვა, შეიძლება თუ არა თავს ძალა დავატანოთ და ასე, ძალდატანებით ვილოცოთ? 

– ეს ძალიან ხშირია მორწმუნე ადამიანებში, რადგან მათ ეშმაკი განსაკუთრებულად ებრძვის. სწორედ ამ საკითხზე საუბრობს წმინდა თეოფანე დაყუდებული. იგი წერს, რომ ძალიან კარგია, სანამ დილის ლოცვებს წავიკითხავთ, დავსხდეთ და ღვთის თვისებებზე ვიფიქროთ. წმინდანი ამას "ღვთის განაზრებას" ეძახის. უნდა დავფიქრდეთ ღვთის სამართლიანობაზე, ვიფიქროთ მოწყალებაზე და იმაზე, თუ როგორ აისახება ეს მოწყალება ჩვენს ცხოვრებაშიც და ა.შ. ეს ადამიანს ლოცვისთვის ამზადებს. რა თქმა უნდა, ლოცვას სჭირდება გარკვეული განწყობა, ამას ყველა წმინდა მამა ხაზგასმით აღნიშნავს. ლოცვა დამშვიდებულებმა უნდა დავიწყოთ, კარგი განწყობით და არა – გაბრაზებულებმა. სხვათა შორის, გაბრაზებულ გულზე ლოცვა არ შეიძლება. თუკი ვინმეს გავუწყერით, ჯერ შევურიგდეთ და შემდეგ ვილოცოთ. 

ღირსი მამა ნილოს სინელი ასე გვასწავლის: "არაწმიდა დემონები შეეჩვივნენ იმათთან ყოფნას და უმეტესად აშფოთებენ იმათ, რომელნიც თავს სიზარმაცით იუძლურებენ და ლოცვაში დაუდევრობენ". როდესაც ადამიანებს წირვა–ლოცვაზე წასვლა ეზარება, აშკარაა, რომ ღვთის დავიწყებამდე ვართ ჩართული მიწიერ საქმეებში ან განცხრომას ვართ მიცემული. ეს ნიშნავს იმას, რომ თავდავიწყებას მივცემივართ და სულიერი ცხოვრება დაგვივიწყებია, მიგვიტოვებია სულის მაცხოვნებელი გზა და ჭეშმარიტება, აღარ გვადარდებს სულის წარწყმედის საფრთხე და დაღუპვისაკენ მივექანებით. ამ დროს უნდა მოვუხმოთ თვითგადარჩენის ინსტინქტს, შევძახოთ საკუთარ თავს: "რას ვაკეთებ? რას ვამჯობინებ ჩემი სულის ცხონებას?!". ასევე არანაკლები უარყოფითი შედეგები მოაქვს მცირედმორწმუნე მრევლისთვის ტაძარში კადნიერებასა და თავხედობას, ღვთისმსახურებაზე საუბრებსა და ცოდვილ ან მიწიერ ფიქრებში ჩაფლვას. საეკლესიო ღვთისმსახურება ღვთაებრივია. მასში მონაწილეობა, მისი რწმენით მოსმენა განწმენდს ადამიანის გულს, გონებას, გრძნობებსა და სხეულს, ვნებათა მომწამლავ სიამოვნებაზე აღამაღლებს სულს, განამტკიცებს მის ნებას ღვთის სათნო არჩევანში, რომ აღარ ჩაიდინოს ცოდვა. 

– რითი ვებრძოლოთ, რა დავუპირისპიროთ სიზარმაცეს, რომელიც ხან შეუმჩნევლად გვეპარება, ხან პირდაპირ გვიტევს? 

– სიზარმაცის წინააღმდეგ უპირველესად თავმდაბლობა გვმართებს და მონდომება. შეუძლებელი არაფერია. როცა ადამიანი იგრძნობს სიზარმაცის შემოტევას, ძალიან კარგი იქნება, თუ შემწეობისთვის მიმართავს რომელიმე დიდ წმინდანს: წმინდა ნიკოლოზს, წმინდა სერაფიმე საროველს, წმინდა გიორგის, ღვთისმშობელს, როგორც ყველა ადამიანის დედას ან თავის მფარველ წმინდანს, ან მფარველ ანგელოზს. ეკლესიის წმინდა მამები გვირჩევენ, რომ სხვადასხვა წმინდანებს ვთხოვოთ შემწეობა, არის ასეთი ეკლესიური გამოცდილება, რომ სხვადასხვა განსაცდელის დროს სხვადასხვა წმინდანს ვევედრებით. კონკრეტულად სიზარმაცის დროს შესაძლებელია ნებისმიერ წმინდანს ვევედროთ, რომელმაც თავისი ღვაწლით ცათა სასუფეველი მოიპოვა. ამ საკითხში ყველა წმინდანი დაგვეხმარება და უპირველესად – ღვთისმშობელი. წმინდა მამები პირდაპირ წერენ, რომ ამ დროს, პირველ რიგში, ძალიან გვეხმარება დილას, გაღვიძებისთანავე დიდხანს არ გავატაროთ ლოგინში დრო, ეს სულიერად ძალიან ცუდად მოქმედებს. ამ დროს მფარველ ანგელოზს უნდა მივმართოთ და ის დაგვეხმარება, სწრაფად წამოვდგეთ და შევუდგეთ საქმიანობას. ასევე გვეხმარება 90–ე ფსალმუნის კითხვა. თუ ადამიანი გააცნობიერებს, რამდენი რამ შეეძლო გაეკეთებინა, როგორ შეეძლო ედიდებინა ღმერთი თავისი ცხოვრებით და ეს მხოლოდ სიზარმაცის გამო ვერ მოახერხა, მაშინ მას საოცარი სინანული დაეუფლება. ეს კიდევ ერთი გზაა სიზარმაცის დასაძლევად. 

წმინდა მამები გამოყოფენ სამი სახის აზრებს: ადამიანური, ღვთაებრივი და ბოროტისგან მომდინარე. ისინი გვირჩევენ, რომ თუ გვინდა, გავარჩიოთ ერთმანეთისგან, რომელია ღვთაებრივი და რომელია ბოროტისგან მომდინარე აზრი, უნდა დავუკვირდეთ საკუთარ თავს. როდესაც გარკვეული აზრი გიჩნდება, თუ ამ დროს მშფოთვარე მდგომარეობაში იმყოფები, ე.ი. ეს აზრი ბოროტისგან მომდინარეობს. თუ ადამიანი დააკვირდება თავის შინაგან მდგომარეობას სიზარმაცის დროს, დაინახავს, რომ ეს აუცილებლად იქნება შფოთვა. ცუდია, როდესაც ჩვევად იქცევა სიზარმაცე, მაგრამ ადამიანს შეუძლია საკუთარ თავზე მუშაობით ამის დაძლევა, ოღონდ, რა თქმა უნდა, დიდი ძალისხმევა დასჭირდება. 

წმინდა ნიკოდიმოს მთაწმინდელი გვასწავლის შემდეგს: "ნუ უსმენ ეშმაკს, როცა ჩაგჩურჩულებს: ახლა მე მომეცი, ღმერთს კი მისცემ ხვალ. არა, არა, არამედ მუდამ ღმრთის სათნოდ იცხოვრე, გახსოვდეს, რომ სხვა დრო არ მოგეცემა და თითოეული ამჟამინდელი წამისათვის პასუხს მკაცრად აგებ. გახსოვდეს, რომ დრო, რომელიც შენს ხელთაა, ძვირფასია. დაკარგულად ჩათვალე ის დღე, როცა თუმცა კეთილ საქმეებს აკეთებდი, მაგრამ შენს უკეთურ მიდრეკილებებსა და სურვილებს არ სძლევდი". 

ანა ნოდია